Plantenfamilie: Apocynaceae

 

De Apocynaceae-familie, ook wel bekend als de maagdenpalmfamilie, is een plantenfamilie die wereldwijd voorkomt en ongeveer 200 geslachten en meer dan 2.000 soorten omvat.

Algemene info:

 

• Samenstelling van de planten: Planten in de Apocynaceae-familie zijn vaak kruidachtige planten, struiken, bomen of lianen. Ze hebben meestal melksap (latex) in hun weefsels.
• Bladeren: De bladeren zijn meestal tegenoverstaand en eenvoudig, maar ze kunnen ook afwisselend zijn. De bladeren zijn vaak leerachtig en hebben een eenvoudige vorm.
• Bloemen: De bloemen zijn vaak aantrekkelijk en hebben een buisvormige bloemkroon met vijf lobben. Ze kunnen verschillende kleuren hebben, zoals wit, roze, rood of geel.
• Bloeiwijze: De bloemen worden meestal gegroepeerd in bloeiwijzen, waaronder trossen, schermen, of alleenstaande bloemen.
• Vruchten: De vruchten variëren, maar ze zijn vaak vlezige of droge splitvruchten of bessen.
• Latex: Veel planten in deze familie produceren een witte melkachtige latex wanneer de stengels of bladeren worden beschadigd.
• Sapgifstoffen: Sommige soorten binnen de Apocynaceae-familie bevatten potentieel giftige stoffen, zoals alkaloïden en andere chemische verbindingen die schadelijk kunnen zijn voor dieren en mensen.
• Ecologie: De Apocynaceae-familie omvat een breed scala aan ecologische aanpassingen, van soorten die voorkomen in tropische regenwouden tot woestijnachtige gebieden.

Bekende geslachten in de Apocynaceae-familie zijn onder andere Vinca (maagdenpalm), Nerium (oleander), Catharanthus (vinca), en Adenium (woestijnroos).

 

Subfamilies:

 

De familie Apocynaceae is opgedeeld in verschillende subfamilies.

• Apocynoideae
• Asclepiadoideae
• Rauvolfioideae
• Secamonoideae

 

Beschrijving Subfamilie Apocynoideae:

 

Kenmerken:

• Planttypes: De subfamilie Apocynoideae omvat een diverse groep van planten, waaronder kruidachtige planten, struiken en bomen.
• Latexproductie: Deze planten produceren vaak witte latex (melksap) in hun weefsels, wat een kenmerkend en belangrijk onderscheidend kenmerk is van de familie Apocynaceae als geheel.
• Bladeren: De bladeren zijn meestal tegenoverstaand of in kransen gerangschikt langs de stengels. Ze kunnen variëren in grootte en vorm, maar zijn over het algemeen eenvoudig van vorm.

Bloemen:

• Bloemstructuur: De bloemen hebben doorgaans een buisvormige bloemkroon met vijf lobben. Ze kunnen variëren in kleur, zoals wit, roze, rood of andere tinten.
• Bloeiwijzen: De bloemen kunnen in trossen, schermen, tuilen of als alleenstaande bloemen voorkomen, afhankelijk van het geslacht en de soort.

Geslachten:

• Vinca (Maagdenpalm): Een bekend geslacht in deze subfamilie, waaronder soorten zoals Vinca minor (kleine maagdenpalm) en Vinca major (grote maagdenpalm). Maagdenpalm heeft tegenoverstaande bladeren en karakteristieke blauwe, paarse of witte bloemen.
• Nerium (Oleander): Een ander opvallend geslacht, met soorten zoals Nerium oleander. Oleander is een populaire sierplant en staat bekend om zijn aantrekkelijke bloemen, maar pas op, want alle delen van de plant zijn giftig.
• Apocynum (Hondspeterselie): Geslacht met onder andere Apocynum androsaemifolium (gewone hondspeterselie). Dit zijn kruidachtige planten die witte tot lichtroze bloemen produceren en groeien in Noord-Amerika.
• Pachypodium: Pachypodium omvat voornamelijk succulente, doornige planten die vaak lijken op kleine bomen of struiken. Ze hebben dikke stammen en takken, en sommige soorten hebben scherpe doornen.

4. Ecologie en Verspreiding:

• De planten in de subfamilie Apocynoideae komen voor in diverse habitats, waaronder gematigde en tropische gebieden over de hele wereld.
• Sommige soorten gedijen goed in tuinen vanwege hun aantrekkelijke bloemen en gemakkelijk te onderhouden eigenschappen.

 

Beschrijving Subfamilie Asclepiadoideae:

 

Kenmerken:

• Planttypes: De subfamilie Asclepiadoideae omvat een diverse groep van planten, voornamelijk kruidachtige planten, maar ook struiken, lianen en in sommige gevallen kleine bomen.
• Latexproductie: Net als de rest van de familie Apocynaceae produceren planten in deze subfamilie witte latex (melksap) in hun weefsels.
• Bladeren: De bladeren variëren sterk in grootte, vorm en structuur, afhankelijk van het geslacht en de soort. Ze kunnen tegenoverstaand of afwisselend gerangschikt zijn.

Bloemen:

• Bloemstructuur: De bloemen van Asclepiadoideae zijn complex en hebben karakteristieke structuren die zijn aangepast voor specifieke bestuivingsmechanismen. Ze hebben vaak vijf kelkbladen en vijf kroonbladen, waarbij de kroonbladen vaak zijn gemodificeerd tot een corona (een structuur in het midden van de bloem).
• Corona: De corona is een opvallende structuur die varieert in vorm en kleur en dient om insecten aan te trekken en te begeleiden tijdens de bestuiving.
• Bloemkleur: De bloemen kunnen verschillende kleuren hebben, waaronder wit, roze, paars, rood, geel en groen.

 

Geslachten:

• Asclepias (Melkkruiden): Een belangrijk geslacht in deze subfamilie, waaronder soorten zoals Asclepias syriaca (gewone melkweed), Asclepias tuberosa (vlinderbloem) en Asclepias incarnata (roze melkweed). Melkkruiden zijn bekend vanwege hun aantrekkelijke bloemen en dienen als waardplanten voor monarchvlinders.
• Calotropis (Gomphrenaplant): Een ander opvallend geslacht met soorten zoals Calotropis gigantea (reuzenmelkweed) en Calotropis procera. Deze planten hebben grote bloemen en zijn vaak te vinden in droge tropische gebieden.
• Hoodia: Dit geslacht is bekend vanwege de aanwezigheid van Hoodia gordonii, een plant die traditioneel werd gebruikt door inheemse bevolkingen in Zuid-Afrika om honger en dorst te onderdrukken.
• Caralluma: Dit geslacht omvat planten zoals Caralluma fimbriata, die ook traditioneel zijn gebruikt als eetlustremmers en in de volksgeneeskunde.
• Orbea: Dit geslacht bevat verschillende succulente planten met aantrekkelijke bloemen.
• Stapelia: Dit geslacht omvat planten met opvallende bloemen die lijken op bedorven vlees, wat helpt om aasvliegen aan te trekken voor bestuiving.

 

Ecologie en Verspreiding:

• Asclepiadoideae-planten komen voor in diverse habitats, waaronder graslanden, bossen, woestijnen en kustgebieden.
• Veel soorten zijn aangepast aan droge omgevingen en hebben succulente kenmerken om water vast te houden.
• Ze zijn wereldwijd verspreid, met een nadruk op tropische en subtropische regio's.

 

Beschrijving Subfamilie Rauvolfioideae:

 

Kenmerken:

• Giftige alkaloïden: Veel planten in de subfamilie Rauvolfioideae bevatten giftige alkaloïden, die hen geschikt maken voor medicinale en farmaceutische toepassingen, maar ook potentieel gevaarlijk voor consumptie.
• Latex: Ze bevatten vaak een melkachtige latexachtige substantie die kan worden afgescheiden wanneer de plant wordt beschadigd.
• Bladverliezend of groenblijvend: Planten binnen deze subfamilie kunnen bladverliezend of groenblijvend zijn, afhankelijk van de soort en het klimaat waarin ze groeien.

Bloemen:

• Trechtervormig of buisvormig: De bloemen van Rauvolfioideae-planten zijn meestal trechtervormig of buisvormig van structuur.
• Diverse kleuren: Ze kunnen een breed scala aan kleuren hebben, waaronder wit, roze, paars en geel.
• Bestuiving: Deze bloemen worden vaak bestoven door insecten zoals vlinders en bijen.

Geslachten:

• Rauvolfia: Dit geslacht bevat verschillende soorten tropische bomen en struiken, waaronder Rauvolfia serpentina, dat wordt gebruikt in de traditionele geneeskunde voor de behandeling van hypertensie.
• Tabernaemontana: Dit geslacht omvat sierplanten, zoals Tabernaemontana divaricata, die gekweekt worden vanwege hun decoratieve waarde.
• Catharanthus: Hieronder valt de Madagaskar-periwinkle (Catharanthus roseus), waarvan alkaloïden worden gebruikt in de behandeling van kanker.
• Nerium: Dit geslacht omvat Nerium oleander, een sierstruik met zeer giftige bloemen.

Ecologie en Verspreiding:

• Tropische en subtropische verspreiding: Veel van de planten binnen deze subfamilie gedijen in tropische en subtropische regio's over de hele wereld.
• Habitats: Ze kunnen worden gevonden in verschillende habitats, waaronder bossen, savannes en langs de kust.
• Medicinale en ecologische rol: Sommige soorten spelen een belangrijke rol in de traditionele geneeskunde, terwijl andere bijdragen aan ecologische systemen door insectenbestuiving en als voedselbron voor dieren.

 

Beschrijving Subfamilie Secamonoideae:

 

Kenmerken:

• Succulente planten: Planten in de subfamilie Secamonoideae zijn vaak succulenten, wat betekent dat ze water in hun bladeren en stengels opslaan om droge omstandigheden te overleven.
• Aangepast aan droge omgevingen: Deze planten hebben zich aangepast aan droge, woestijnachtige omgevingen en kunnen goed gedijen in gebieden met beperkte neerslag.
• Vlezige bladeren: Ze hebben meestal dikke, vlezige bladeren die helpen bij het vasthouden van water.

Bloemen:

• Trompetvormig: De bloemen van planten in de subfamilie Secamonoideae zijn meestal trompetvormig van structuur.
• Diverse kleuren: Ze kunnen variëren in kleur en omvatten tinten van wit, geel, roze en oranje.
• Aanpassing aan bestuivers: Deze bloemen trekken vaak bestuivende insecten aan, zoals bijen en vlinders.

Geslachten:

• Secamone: Dit geslacht omvat verschillende soorten die behoren tot de subfamilie Secamonoideae. Voorbeelden zijn Secamone afzelii en Secamone elliptica.
• Riocreuxia: Dit geslacht bevat planten die tot deze subfamilie behoren. Enkele soorten zijn Riocreuxia sambiranensis en Riocreuxia thonneri.

Ecologie en Verspreiding:

• Droge gebieden: Deze planten gedijen voornamelijk in droge gebieden, zoals woestijnen en droge graslanden.
• Aanpassing aan droogte: Succulente eigenschappen helpen deze planten om te overleven in omgevingen met weinig water.
• Voedselbron voor dieren: Sommige soorten in deze subfamilie dienen als voedselbron voor wilde dieren en kunnen een rol spelen in lokale ecosystemen.